وظایف حافظ قرآنوظیفه حافظ قرآن کریم، عمل به آیاتی است که حفظ نموده، و انتظار مردم نیز او همین است. او میتواند با رفتار و کردار قرآنی خود دیگران را به سوی قرآن و دین جذب نماید. ۱ - فروتنیچنان که آغاز حفظ قرآن آدابی دارد، پایان آن نیز با آداب و وظایف ویژه همراه است. بخشی از وظایف حافظان عبارت است از: حافظ قرآن نباید در برابر توفیقی که خداوند متعال به او عنایت کرده، مغرور شود و تکبر و فخر بورزد. امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «یا حامل القرآن تواضع به یرفعک الله و لاتعزز به فیذلک الله؛با صدایی بلند به حافظ می‌گویند: ای حافظ قرآن، به وسیله‌ای قرآن در برابر مردم فروتن باش تا خداوند عزیزت گرداند و از فخر و تکبر بپرهیز تا ذلیل و خوارت نسازد.» ۲ - عمل به قرآنقرآن کتاب هدایت و روشنگری است و مهم‌ترین هدف عالی قرآن هدایت بشریت به سوی سعادت و تعالی و رشد و کمال انسان‌ها و ایجاد روح عبودیت می‌باشد. لذا مهم‌ترین اهداف عالی حافظ قرآن باید این باشد که در مسیر حفظ قرآن، عامل به قرآن باشد نه اینکه حفظ قرآن را به عنوان ابزاری برای منافع دنیوی و... استفاده نماید. قرآن کریم می‌فرماید: «لم تقولون ما لاتفعلون؛ > چرا می‌گویید آنچه را که عمل نمی‌کنید. آری یکی از بهترین راه‌های مهجوریت زدایی قرآن عمل واقعی به قرآن است.» ۳ - حفظ اندوختههایکی از مسئولیت‌های حافظ قرآن تلاش برای تثبیت و استحکام محفوظات قرآنی است. امام صادق (علیه‌السّلام)می‌فرماید: «من نسی سورة من القرآن مثلت له فی صورة حسنة و درجة رفیعة فی الجنة فاذا راها قال: ما انت مااحسنک لیتک لی؟ فیقول اما تعرفنی؟ انا سوره کذا و کذا ولو لم تنسنی رفعتک الی هذا؛ هرکس سوره یی از قرآن را فراموش کند، آن سوره به صورتی زیبا و در درجه یی بلند در بهشت در برابرش آشکار می‌گردد. وقتی آن را می‌بیند، می‌گوید: تو کیستی که چنین زیبایی؟ کاش برای من بودی. سوره می‌گوید: مرا نمی‌شناسی؟! من فلان سوره‌ام. اگر مرا فراموش نمی‌کردی، تو را به این درجه و مقام می‌رساندم.» برخی از فقیهان نگهداری آیات در حافظه را واجب می‌دانند. در نظر آنان حفظ قرآن مجید واجب نیست؛ ولی حافظ باید بکوشد آنچه می‌داند فراموش نکند. نقل عن السید الخویی (قدس‌سره): «بان من حفظ مقدارا من القرآن الکریم وجب علیه ان یواظب علی حفظه فهل هذا صحیح و هل موافق لنظرکم الشریف.» التبریزی (دام‌ظله‌العالی) : «نعم، الاحوط المحافظه علی من حفظ بتکرار القرائة و نحوها.» از آیت‌الله خویی (قدس‌سره)نقل شده که می‌گوید: «بر آن که مقداری از قرآن کریم را حفظ کند، واجب است در نگهداری اش بکوشد. آیا این نقل درست است و با نظر شریف شما مطابقت دارد؟» آیت الله تبریزی : «آری (این نقل درست است) به نظر من احتیاط واجب اقتضا می‌کند کسی که قرآن به خاطر می‌سپارد به یاری تکرار و مانند آن در حفظ اندوخته هایش بکوشد. ۴ - پرهیز از دنیا زدگیحافظ قرآن باید هر روز وقتی را به تکرار محفوظات قرآنی اختصاص دهد و از غرق شدن در کارهای دنیوی بپرهیزد (البته این نیست که حافظ قرآن کار و تلاش نکند و به امور مادی خویش نپردازد؛ مراد آن است که از کارهای پراکنده و زیاد و مشوش کردن ذهن بپرهیزد. . یکی از یاران امام صادق (علیه‌السّلام)به نام یعقوب احمر به حضرت عرض کرد: بدهی بسیار دارم و چنان در اندوه فرو رفته‌ام که قرآن را از یاد برده‌ام. امام فرمود: قرآن، قرآن! همان قرآن و سوره یی از آن در رستاخیز می‌آید و تا هزار درجه (در بهشت) بالا می‌رود. آن گاه می‌گوید: اگر مرا حفظ می‌کردی، تو را به این جا می‌رساندم. ۵ - لزوم روخوانی قرآنحافظ قرآن باید، برای تثبیت محفوظات قرآنی اش و نیز محروم نشدن از پاداش نگریستن به قرآن، وقت خود را به دو بخش تقسیم کند. زمانی را به تکرار محفوظات اختصاص دهد و زمانی را به تلاوت قرآن از روی مصحف. تلاوت از روی مصحف حافظ را از عبادت نگاه به قرآن بهره مند ساخته، سبب می‌شود به اشتباهات و نقاط ضعف و ابهامش پی ببرد و از صحت اندوخته هایش مطمئن گردد. اسحاق بن عمار از حضرت امام صادق (علیه‌السّلام) پرسید: فدایت شوم، من حافظ قرآنم، قرآن را از حفظ بخوانم بهتر است یا از روی مصحف؟ امام فرمود: از روی مصحف تلاوت کنی بهتر است. آیا نمی‌دانی که نگاه کردن به قرآن عبادت است. البته مراد امام (علیه‌السّلام)این نیست که قرآن همیشه از روی مصحف قرائت شود؛ زیرا گاه باید، برای تثبیت محفوظات، آن را از حفظ تکرار کرد. افزون بر آنچه گذشت، تلاوت قرآن از روی مصحف به تقویت چشم ، سبک شدن عذاب پدر و مادر و... می‌انجامد (در این باره روایاتی در اصول کافی آمده است.) . پی نوشت‌ها: ۶ - پانویس۷ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «وظایف حافظ قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۱۱/۲۴. |